1. Thuốc lá điện tử là gì?
Thuốc lá điện tử hay còn gọi là
Electronic Nicotine Delivery Systems (ENDS), là một thiết bị điện tử cầm tay, sử dụng pin để làm nóng dung dịch điện tử có chứa nicotine và các chất hóa học khác. Khi được đun nóng, dung dịch này tạo ra các hạt khí dung, hay còn gọi là aerosol, để người dùng có thể hít vào.
Cấu tạo của thuốc lá điện tử
Cấu tạo của thuốc lá điện tử bao gồm các bộ phận chính như pin, đầu đốt, và bình chứa dung dịch điện tử. Các bộ phận này hoạt động cùng nhau để tạo ra khói cho người dùng. Hình ảnh dưới đây mô tả cấu tạo của thuốc lá điện tử:
2. Các loại thuốc lá điện tử
2.1. Tổng quan về các loại thuốc lá điện tử
Mặc dù thuốc lá điện tử chưa được phép lưu hành chính thức tại Việt Nam, thị trường hiện có nhiều loại thuốc lá điện tử với hình dáng và kích thước khác nhau. Dưới đây là một số loại phổ biến:
2.2. Các loại thuốc lá điện tử
- Thuốc lá điện tử sử dụng một lần: Có hình dạng giống điếu thuốc (cigalike), không thể sạc hay tái nạp lại dung dịch. Người dùng sử dụng cho đến khi hết pin hoặc hết dung dịch.
- Thuốc lá điện tử sử dụng nhiều lần: Thiết bị này có ống chứa dung dịch điện tử được đóng sẵn và có thể thay thế khi sử dụng hoặc có bộ phận chứa dung dịch có thể tái nạp. Hình dạng của thiết bị này thường giống như chiếc bút (vape pen).
- Thuốc lá điện tử với đầu đốt dung dịch điện tử: Loại này tích hợp bộ điều khiển và pin, cho phép người sử dụng điều chỉnh nhiệt độ và thay đổi thành phần dung dịch điện tử.
- Pod-mods: Là loại thuốc lá điện tử với bình chứa dung dịch có thể nạp sẵn hoặc tái nạp, thường sử dụng muối nicotin thay vì nicotine đơn thuần, cho phép dung nạp nicotine nồng độ cao hơn.
3. Tác hại của thuốc lá điện tử
3.1. Tác hại với sức khỏe người dùng
1. Gây nghiện và ảnh hưởng tới hệ thần kinh
Nicotine trong thuốc lá điện tử là một chất gây nghiện mạnh, có thể gây hại cho sức khỏe tương tự như thuốc lá điếu thông thường. Người dùng có thể cảm thấy sảng khoái ngay sau khi hút do nicotine vào não chỉ sau 7 đến 10 giây. Sự nghiện thuốc gây ra nhiều triệu chứng khó chịu khi không có thuốc, làm cho việc cai nghiện trở nên khó khăn.
2. Bệnh lý đường hô hấp
- Bệnh ‘phổi bỏng ngô’ (popcorn lung): Đây là một tình trạng hiếm gặp do diacetyl, một hóa chất trong thuốc lá điện tử, gây ra. Các triệu chứng bao gồm ho, thở khò khè và đau ngực.
- Bệnh viêm phổi lipoid: Liên quan đến việc hít phải các hợp chất dầu, có thể gây ra ho mạn tính và khó thở.
- Hội chứng tổn thương phổi cấp (EVALI): Nguyên nhân chủ yếu là do vitamin E acetate có trong thuốc lá điện tử, dẫn đến các triệu chứng như khó thở, ho, đau ngực và sốt.
3. Bệnh lý tim mạch
Lượng nicotine và các hóa chất độc hại trong thuốc lá điện tử làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, như suy tim và nhồi máu cơ tim.
4. Ung thư
Nhiều hợp chất độc hại trong khói thuốc lá điện tử có thể gây ra các thay đổi tế bào liên quan đến ung thư tương tự như thuốc lá điếu thông thường.
5. Chấn thương
Các thiết bị trong thuốc lá điện tử có thể hỏng hóc hoặc phát nổ, gây ra các chấn thương nghiêm trọng cho người sử dụng.
3.2. Tác hại với người hút thuốc thụ động
Khói từ thuốc lá điện tử cũng gây hại cho những người xung quanh. Các triệu chứng do tiếp xúc thụ động bao gồm khó thở, kích ứng mắt và đau họng. Trẻ em và phụ nữ mang thai là những đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất.
3.3. Một số tác hại khác
- Nguy cơ phát sinh các tệ nạn xã hội: Một số người sử dụng thuốc lá điện tử có thể tự ý trộn ma túy vào dung dịch điện tử, gây ra những vấn đề nghiêm trọng về an toàn xã hội.
- Ảnh hưởng tới môi trường: Rác thải từ thuốc lá điện tử và các thiết bị liên quan có thể gây ô nhiễm.
- Ảnh hưởng tới an sinh xã hội và kinh tế: Chi phí y tế và sự phát triển bền vững bị ảnh hưởng do việc sử dụng thuốc lá điện tử.
Kết luận
Thế giới thuốc lá điện tử đang ngày càng phát triển với nhiều loại hình và tính năng khác nhau. Tuy nhiên, tác hại của chúng đối với sức khỏe và xã hội không thể coi thường. Việc nâng cao nhận thức về các loại thuốc lá điện tử và tác hại của chúng là cực kỳ cần thiết, đặc biệt trong bối cảnh giới trẻ ngày càng tiếp cận dễ dàng với các sản phẩm này. Hãy quyết định thông minh cho sức khỏe của chính mình và cộng đồng xung quanh.
