Trong thời đại hiện nay, vấn đề sức khỏe tâm thần đang ngày càng nhận được sự quan tâm, đặc biệt là trong giới trẻ. Nhằm giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về tình trạng này, Ban biên tập Hello Bacsi, cùng với BS. Nguyễn Thị Thu Sương – chuyên gia Nội thần kinh tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, sẽ cung cấp thông tin thiết thực để có thể ứng phó với những tình huống khó khăn liên quan đến ý định tự sát.
Phần 1: Thực trạng người trẻ có ý định tự sát tại Việt Nam
Việt Nam ghi nhận một tỷ lệ đáng lo ngại về các trường hợp liên quan đến tự sát, đặc biệt trong lứa tuổi thanh thiếu niên. Theo các báo cáo gần đây, một số lượng lớn người trẻ đã từng có ý tưởng tự tử hoặc có hành vi tự sát. Những câu hỏi từ cộng đồng sức khỏe tâm thần cho thấy sự đau khổ, bất lực và thiếu thông tin cho những người đang gặp khó khăn.
Phần 2: Hiểu về tự tử
2.1 Ý định tự tử là gì? Ai là người có nguy cơ tự tử?
Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ý định tự sát là những suy nghĩ, ý tưởng hay sự nghiền ngẫm về khả năng kết thúc cuộc sống của một cá nhân. Tình trạng này thường xảy ra do nhiều yếu tố, bao gồm di truyền, sinh học và môi trường.- Di truyền: Các yếu tố liên quan đến gen có thể ảnh hưởng đến khả năng chịu đựng căng thẳng.
- Sinh học: Mất cân bằng các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin và dopamine có thể làm tăng nguy cơ.
- Môi trường: Những trải nghiệm đau thương trong quá khứ, áp lực từ gia đình hay xã hội cũng có thể dẫn đến ý định tự tử.
2.2 Tâm lý của người muốn tự sát qua 3 giai đoạn: Suy nghĩ - Ý định - Thực hiện
Giai đoạn 1: Sự xuất hiện và phát triển của ý tưởng tự sát
Ở giai đoạn đầu, cá nhân bắt đầu xuất hiện những suy nghĩ tiêu cực về cuộc sống, họ có thể nói:- “Mọi thứ sẽ tốt hơn nếu không có tôi.”
- “Tôi không còn muốn tiếp tục sống.”
- Khuyến khích cá nhân tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia hoặc gia đình.
- Tạo điều kiện cho họ chia sẻ cảm xúc.
Giai đoạn 2: Có ý định và lên kế hoạch tự sát
Trong giai đoạn này, cá nhân đã bắt đầu lập kế hoạch cho hành động tự sát. Họ có thể tránh tiếp xúc với người khác và có những hành vi chuẩn bị cụ thể. Giải pháp ở giai đoạn 2:- Tạo không gian an toàn để người đó có thể nói chuyện về những cảm xúc của mình.
- Kêu gọi sự can thiệp của gia đình hoặc chuyên gia.
Giai đoạn 3: Quyết định và thực hiện
Giai đoạn cuối cùng là khi cá nhân đã quyết định thực hiện hành động tự sát. Đây là thời điểm rất nghiêm trọng mà cần có sự can thiệp khẩn cấp từ y tế. Giải pháp ở giai đoạn 3:- Ngay lập tức đưa người đó đến cơ sở y tế để được chăm sóc kịp thời.
2.3 Những biểu hiện của một người có ý định tự tử
Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo mà bạn có thể nhận biết:- Đề cập trực tiếp đến cái chết.
- Hành vi chuẩn bị cho cái chết như viết di chúc.
- Tìm kiếm thông tin về cách thức tự sát.
2.4 Những lời đồn đoán và thực tế về chủ đề tự sát
Nhiều người vẫn có những quan điểm sai lầm về tự sát. Họ nghĩ rằng người có ý định tự sát sẽ luôn rõ ràng trong ý định của mình. Tuy nhiên, thực tế không phải lúc nào cũng như vậy.
Phần 3: Giải pháp can thiệp về mặt y khoa cho người có ý định tự sát
3.1 Nếu bạn là người đang có ý định tự sát
Nếu bạn đang nghĩ đến tự sát, điều đó không có nghĩa là bạn yếu đuối. Nguyên nhân có thể đến từ những yếu tố tâm lý và sinh học. Bạn không đơn độc; hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia y tế.3.2 Nếu bạn là người phát hiện bạn bè hoặc người thân có ý định tự tử
Nếu bạn nghi ngờ một ai đó có ý định tự sát, hãy hành động ngay lập tức. Dưới đây là một số biện pháp bạn có thể thực hiện:- Thảo luận với họ về những cảm xúc của họ.
- Khuyến khích họ tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia.
- Thông báo cho gia đình của họ về tình trạng.
Phần 4: Cách tự tử không đau
4.1 Tâm lý và cảm xúc đằng sau ý định tự sát
Việc nghĩ đến ‘cách tự tử không đau’ thường xuất phát từ cảm giác tuyệt vọng và bế tắc. Đây không phải là giải pháp cho nỗi đau mà chỉ khiến mọi thứ tồi tệ hơn.4.2 Những hiểu lầm về việc tự sát
Nhiều người nghĩ rằng tự sát là giải pháp duy nhất cho nỗi khổ, nhưng thực tế cho thấy rằng có nhiều cách để tìm thấy hy vọng và hỗ trợ. Hãy luôn nhớ rằng, có những người yêu thương bạn và sẵn sàng giúp đỡ.4.3 Tìm kiếm sự giúp đỡ
Nếu bạn hoặc người thân đang gặp khó khăn, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia về sức khỏe tâm thần. Dưới đây là một số nguồn hỗ trợ bạn có thể tìm đến:- Các trung tâm tham vấn tâm lý.
- Các bác sĩ tâm thần hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần.
